وزارت کشور بر اساس ماده 19 آیین‌نامه اجرایی حمل و نقل دانش‌آموزان مدارس مصوب هیئت محترم دولت ابلاغی به شماره 89370/ت32680ک مورخ 87/06/03، دستورالعمل اجرایی آیین‌نامه حمل و نقل دانش‌آموزان مدارس را با همکاری وزارتخانه‌های آموزش و پرورش و راه و ترابری به شرح ذیل بررسی و تصویب نمود.
ماده1- اصطلاحات و عبارات زیر در این دستورالعمل دارای معانی و مفاهیم زیر می‌باشند:
الف- آیین‌نامه: منظور آیین‌نامه حمل و نقل دانش‌آموزان مدارس مصوب هیأت محترم وزیران است.
ب- مدرسه: واحد آموزشی و پرورشی است که جهت ایجاد محیط مناسب یاددهی و یادگیری و بهبود فرآیند تعلیم و تربیت بر مبنای قوانین و مقررات مربوطه جهت تحقق اهداف معین تأسیس و با نظارت آموزش و پرورش مسئولیت اجرای برنامه‌های مصوب پرورشی و آموزشی را در دوره معین تحصیلی عهده‌دار می‌گردد.
ج- موسسات یا شرکت‌ها و یا گروه‌های پیمان‌کاری خودروهای حمل و نقل دانش آموزان: اشخاص حقیقی یا حقوقی هستند که با رعایت مقررات مندرج در آیین‌نامه تا تصویب اساسنامه موسسات حمل و نقل دانش آموزان، با دریافت پروانه از شهرداری‌ها یا بخشداری‌های مربوط بر حسب مورد به امور حمل و نقل دانش‌آموزان در داخل یا خارج شهرها اشتغال دارند.
تبصره: اشخاص حقیقی بر حسب نیاز و دارا بودن شرایط لازم با معرفی آموزش و پرورش و تأیید و اخذ مجوز از شهرداری‌ها و بخشداری‌های مربوط می‌توانند صرفاً در امور حمل و نقل دانش‌آموزان مدارس فعالیت نمایند. این گونه اشخاص می‌بایستی حداکثر طی مدت یک سال تحصیلی در قالب شرکت‌های حقوقی ساماندهی شوند و ادامه فعالیت این قبیل اشخاص بدون انطباق وضعیت با شرایط مندرج در آیین‌نامه مربوطه برای سالهای بعد ممنوع می‌باشد.
ماده 2- حمل و نقل دانش‌آموزان با خودروهای با ظرفیت کمتر از 4 نفر ممنوع می‌باشد.
ماده 3- شهرداری و بخشداری‌ها بر حسب مورد موظفند با همکاری آموزش و پرورش محل حداکثر تا آخر تیرماه هر سال نسبت به تأمین نیازهای حمل و نقل دانش‌آموزان مدارس از خودروهای تحت پوشش پیش‌بینی‌های لازم را به عمل آورده و مراتب را به آموزش و پرورش مربوط اعلام نمایند و چنانچه تعداد موردنیاز و درخواست آموزش و پرورش اضافه بر ظرفیت‌ها و امکانات شهرداری‌ها و بخشداری‌ها باشد، شهرداری‌ها و بخشداری‌ها با معرفی کارگروه حمل و نقل دانش‌آموزان مدرسه با فراخوان محلی و با رعایت مفاد آیین‌نامه با صدور مجوز لازم نسبت به تأمین کسری خودروهای مورد نیاز اقدام نمایند.
ماده 4- رانندگانی که موظف به ارائه خدمات حمل و نقل دانش‌آموزان مدارس در ایام و ساعاتی که آموزش و پرورش تعیین می‌نماید، هستند مجاز به ارائه خدمات خصوصی و عمومی دیگر نمی‌باشند.
ماده 5- شهرداری‌ها و بر حسب مورد بخشداری‌ها موظف‌اند جهت صدور گواهی صلاحیت رانندگان خودروهای حمل و نقل دانش‌آموزان از حراست آموزش و پرورش گواهی عدم سوء شهرت رانندگان را دریافت نمایند.
ماده 6- کارگروه موضوع ماده 18 آیین‌نامه در سطح استان عبارتند از: 1 نفر نماینده آموزش و پرورش، 1 نفر نماینده شهرداری و حسب مورد بخشداری و 1 نفر نماینده انجمن اولیا و مربیان، دعوت از نماینده مدیران مدارس، راهور ناجا و استانداری حسب مورد بدون حق رأی بلامانع است. دبیر کارگروه نماینده آموزش و پرورش و دبیرخانه در ادارات آموزش و پرورش مستقر خواهد بود.
تبصره 1- در سطح شهرستان‌ها و نواحی و مناطق تابعه استان نیز مسئولیت ارزشیابی، مدیریت و کنترل حمل و نقل دانش آموزی بر عهده کارگروهی مشابه استان می‌باشد.
تبصره 2- شیوه‌نامه اجرایی جلسات و وظایف اعضاء منطبق با آیین‌نامه و این دستورالعمل توسط دبیرخانه کارگروه موضوع ماده 18 تهیه و پس از تصویب با رأی اکثریت اعضاء اجرا می‌شود.
تبصره 3- مصوبات کارگروه با امضای استانداری یا فرمانداری و حسب مورد بخشداری جهت اجرا ابلاغ می‌گردد.
ماده 7- نرخ خدمات مربوط به حمل و نقل دانش‌آموزان مدارس در آخر فروردین ماه هر سال توسط کارگروه موضوع ماده 18 آیین‌نامه پیشنهاد و پس از تصویب شورای شهر حداکثر تا 15 خرداد ماه جهت اجرا از اول سال تحصیلی ابلاغ می‌گردد.
تبصره 1- چنانچه شورای اسلامی شهرها، تصمیم به افزایش نرخ پیشنهادی کارگروه مذکور نماید، کارگروه حمل و نقل دانش‌آموزان مدرسه اجازه خواهد داشت تا بر اساس مفاد قسمت دوم از ماده 3 این دستورالعمل، نسبت به تأمین خودروهای موردنیاز با نرخ پیشنهادی خود اقدام نماید.
تبصره 2- نرخ خدمات حمل و نقل دانش‌آموزان بر اساس ظرفیت مندرج در کارت شناسایی خودرو و با کسر راننده یا مراقبین دانش‌آموزان محاسبه می‌گردد.
ماده 8- مدیر مدرسه موظف است پس از دریافت نرخ خدمات مصوب نسبت به انعقاد قرارداد با اشخاص حقیقی و حقوقی که به تأیید شهرداری یا بخشداری رسیده و مجوز آنها صادر شده است در پنج نسخه اقدام و پس از امضاء طرفین قرارداد (مدیر مدرسه، شرکت یا موسسه خدمات رسان و تأیید نماینده شورای انجمن اولیا و مربیان منطقه و ناحیه) یک نسخه آن را به انجمن اولیا و مربیان و نسخ دیگر را به ترتیب به مدیر مدرسه، شخص حقیقی یا حقوقی (خدمات رسان) و شهرداری یا بخشداری و راهنمایی و رانندگی محل ارسال دارند.
تبصره 1- نمونه تیپ قرارداد توسط آموزش و پرورش تهیه و پس از تصویب کارگروه موضوع ماده 18 آیین‌نامه ارائه خواهد شد.
تبصره 2- تنظیم قرارداد به عهده کارشناسی حقوقی آموزش و پرورش خواهد بود.
تبصره 3- اخذ هرگونه وجه اضافی مازاد بر نرخ مصوب به هر میزان و عنوان ممنوع است و متخلفین طبق قوانین و مقررات مربوط تحت پیگرد قانونی قرار خواهند گرفت.
ماده 9- دستورالعمل تعیین نوع و نحوه استفاده از علایم ممیزه توسط کارگروه موضوع ماده 19 آیین‌نامه تهیه و پس از تصویب شورای عالی هماهنگی و ترافیک شهرهای کشور ابلاغ خواهد شد.
ماده 10- در شهرهای بزرگ که قانون طرح ترافیک یا زوج و فرد اجرا می‌شود خودروهای حمل و نقل دانش‌آموزان فقط با برچسب دریافتی از شهرداری در زمان انتقال دانش‌آموزان به مدارس و یا به مقصد (محل سکونت) می‌توانند در این محدوده رفت و آمد نمایند. تصویب تعداد و محدودیت زمانی برچسب‌های دریافتی شورای عالی هماهنگی ترافیک شهرهای کشور خواهد بود.
تبصره 1- رفت و آمد این‌گونه وسایل در ایام تعطیل مدارس و ایام حضور دانش‌آموزان در مدرسه مطابق زمان‌بندی آموزش و پرورش و تابع قوانین و مقررات حمل و نقل عمومی می‌باشد.
تبصره 2- طرح برچسب تابلوهای خودروهای حمل و نقل دانش‌آموزان پس از تأیید اعضای موضوع ماده 19 آیین‌نامه توط شهرداری یا بخشداری‌ها چاپ خواهد شد.
تبصره 3- پیمانکاران موظفند نسبت به تهیه و توزیع برچسب‌ها و تابلوها جهت استفاده در خودروهای حمل و نقل دانش‌آموزان اقدام نمایند. بدیهی است استفاده از آن در زمان غیر سرویس‌دهی مجاز نمی‌باشد.
ماده 11- تأمین خودروهای حمل و نقل دانش‌آموزان در مدارس حومه و شهر یا روستا مرکزی و مدارس روستایی و شبانه‌روزی بر عهده بخشداری و سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای بوده و مطابق با ماده 18 آیین‌نامه این خودروها ارزشیابی، مدیریت و کنترل خواهند شد.
ماده 12- وظایف و شرایط تکمیلی مراقبین، اولیا، چگونگی دریافت و هزینه حمل و نقل دانش آموزان، ثبت مشخصات رانندگان و عوامل اجرایی، دانش آموزان، چگونگی رسیدگی به شکایات اولیا، فرم‌های ارزشیابی و نظرخواهی، گزینش راننده، شرح وظایف و تعهدات پیمانکاران یا تأمین کنندگان خودروهای حمل و نقل دانش‌آموزان مطابق شیوه‌نامه‌ای خواهد بود که توسط آموزش و پرورش تهیه و ابلاغ می‌شود.
ماده 13- تخلف از نظامات این دستورالعمل دارای مسئولیت مدنی است و متخلفین علاوه بر محدودیت‌ها و محرومیت‌های مندرج در آیین‌نامه مکلف به جبران ضرر و زیان وارده ناشی از تخلف به اشخاص زیان دیده می‌باشند.
ماده 14- هرگونه اختلاف نظر در تفسیر و تبیین این دستورالعمل به کارگروه موضوع ماده 19 آیین‌نامه ارجاع می‌گردد و نظریه این کارگروه با امضای وزیر کشور لازم الاتباع می‌باشد.
ماده 15- این دستورالعمل در 15 ماده و 11 تبصره تهیه و در تاریخ 1388/04/30 به تصویب رسید.
صادق محصولی